ປັບຄ່ານິຍົມດ້ວຍການດັດສົມຄຸນຄ່າຂອງງານ
ທິດກໍ່າ:
ສະພາບຄວາມເປັນຈິງໃນວົງການສຶກສາຮໍ່າຮຽນຂອງບັນດານັກຮຽນ-ນັກສຶກສາຢູ່ປະເທດເຮົາໃນຜ່ານມາ ກໍຄືຍຸກປັດຈຸບັນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນໃນລະດັບວິທະຍາໄລ, ມະຫາວິທະຍາໄລ ເມື່ອຮຽນຈົບໄປແລ້ວໃຜກໍມຸ້ງຫວັງຢາກເຂົ້າເຮັດວຽກນຳລັດ, ຕ້ອງການຢາກເປັນເຈົ້າເປັນນາຍ, ມີບົດບາດໃນສັງຄົມ, ເຮັດວຽກໜ້ອຍແຕ່ຢາກໄດ້ເງິນຫລາຍ, ເຮັດວຽກນັ່ງຢູ່ຫ້ອງແອ, ມີເງິນມີຄຳ, ມີລົດຂີ່ຄັນງາມ ແລະ ມີຄະລືຫາດຫລັງໃຫຍ່ໆຫລູຫລາ. ເມື່ອຖືກຊັກຖາມເຖິງຄວາມຕ້ອງການໃນດ້ານໜ້າທີ່ການງານ ໃຜກໍເຫີ່ຢາກໄປຮຽນແຕ່ຂະແໜງເສດຖະກິດ-ການເງິນ, ຢາກເປັນພາສີ, ຢາກຢູ່ອາກອນ ເຫລືອຈາກນັ້ນຈຶ່ງໂງໄປຮຽນຂະແໜງອື່ນທີ່ເປັນສຳຮອງລົງມາ, ສ່ວນໃນທາງກົງກັນຂ້າມ ເມື່ອຖືກໂມວ່າມີໃຜແດ່ຕ້ອງການໄປຮຽນວິຊາຊີບ ເມື່ອຮຽນຈົບມາແລ້ວຈະສາມາດປະກອບອາຊີບດ້ວຍຕົນເອງ ຫລື ຊອກວຽກເຮັດງານທຳໄດ້ງ່າຍເຊັ່ນ: ຮຽນກົນຈັກ, ຮຽນປຸງແຕ່ງ, ຕັດຫຍິບ, ຮຽນລ້ຽງສັດ-ປູກຝັງ ແມ່ນມີໜ້ອຍທີ່ສຸດ ຖ້າທຽບໃສ່ຄວາມຕ້ອງການໃນປັດຈຸບັນ. ຕົວຢ່າງແຕ່ລະປີມີຕົວເລກຕ້ອງການເປັນ 1.000 ຄົນ ກໍມີພຽງສາມສີ່ຮ້ອຍຄົນສະໝັກ. ນີ້ຄືຄວາມເປັນຈິງຂອງສັງຄົມລາວ ກໍຄືຄວາມໄຝ່ຝັນຂອງນັກຮຽນ-ນັກສຶກສາລາວໃນຜ່ານໆມາ ກໍຄືສະພາບປັດຈຸບັນ.
ເມື່ອຕັ້ງໂຈດກັນວ່າ ເປັນຫຍັງຈຶ່ງພາກັນມັກຮຽນແຕ່ຂະແໜງເສດຖະກິດ-ການເງິນ ? ຍ້ອນວ່າຂະແໜງນີ້ເປັນອາຊີບທີ່ພວມເຫີ່ ແລະ ໂດດເດັ່ນກວ່າໝູ່ໃນສັງຄົມລາວ ບໍ່ວ່າຍຸກໃດໆ. ຕົວຢ່າງວ່າໄດ້ເປັນພະນັກງານພາສີ ຄົນຂີ້ຮ້າຍກໍເປັນຄົນງາມ ຍ້ອນພາສີມີເງິນຫລາຍ, ມີຄະລືຫາດຫລັງໃຫຍ່ຫລັງງາມ, ມີລົດຂີ່ຫລູ, ໄປທາງໃດກໍຜຶງຜາຍ, ໂກ້ເກດ້ວຍເຄື່ອງແບບຈົບງາມ, ມີເງິນໃຊ້ຈ່າຍຢ່າງບໍ່ອັ້ນ, ມີບໍລິວານໝູ່ຄູ່, ຍາດຕິພີ່ນ້ອງຕຸ້ມຫໍ່ ບໍ່ຄືພະນັກງານຂະແໜງການອື່ນໆທີ່ເຮັດວຽກຄອງຖ້າແຕ່ເງິນເດືອນ ຈັບໜ້າຫວິດຫລັງ ຈັບຫລັງຫວິດໜ້າ ດັ່ງຕຸ້ມຜ້າຫົ່ມບໍ່ຫຸ້ມເຕັມໂຕ. ເພາະສະນັ້ນ ພະນັກງານພາສີກໍເລີຍກາຍເປັນລົດນິຍົມທີ່ໃຜກໍໄຝ່ຝັນຢາກເປັນ, ແຕ່ວ່າເມື່ອພວກເຮົາຫາກພາກັນຕັ້ງຄຳຖາມ ພາສີຢູ່ເມືອງລາວເຂົາເອົາເງິນມາແຕ່ໃສຄືຮັ່ງມີແທ້ ? ມັນກໍໄດ້ມາຈາກຫລາຍປັດໄຈ ແລະ ເງື່ອນໄຂ, ແຕ່ອັນທີ່ແນ່ນອນທີ່ສຸດຄືໄດ້ມາຈາກຄວາມບໍ່ໂປ່ງໃສ, ການສໍ້ລາດບັງຫລວງ ກໍຄືສິນຈ້າງລາງວັນດ້ວຍຮູບການວິທີການອື່ນໆ, ການລັກໂລບຫລາຍວ່າໜ້ອຍ ໜ້ອຍກໍວ່າບໍ່ມີ, ບິແບ່ງເອົາເງິນທີ່ປະຊາຊົນເຂົາເສຍພັນທະອາກອນຕ່າງໆດ້ວຍຮູບການແບ່ງພຸ້ນແບ່ງພີ້, ຕົນເອງເອົາຫລາຍຖອກເຂົ້າງົບປະມານໜ້ອຍ ຫລື ດ້ວຍຮູບການອື່ນທີ່ມີໃນຂົງເຂດວິຊາສະເພາະ. ນີ້ແມ່ນຍົກສະເພາະແຕ່ຂົງເຂດວຽກພາສີ ແລະ ຍັງມີຂົງເຂດອື່ນໆທີ່ບໍ່ທັນໂປ່ງໃສໃນຖັນແຖວພະນັກງານຂອງລັດຢູ່ປະເທດເຮົາກໍມີຢູ່ບໍ່ໜ້ອຍ.
ຄືຜົນການສະຫລຸບຄວາມບໍ່ໂປ່ງໃສໃນປີ 2019 ຂອງອົງກອນເພື່ອຄວາມໂປ່ງໃສນາໆຊາດ ລາວເຮົາຍັງຢູ່ໃນລະດັບແຖວໜ້າຂອງອາຊຽນ ແລະ ຂອງໂລກ. ໝາຍວ່າອັນດັບ 2 ຂອງອາຊຽນ ແລະ ອັນດັບ 9 ຂອງໂລກ. ສ່ວນວ່າຜົນກະທົບແບບກວມລວມຮ້າຍແຮງນັ້ນ ປະເທດຊາດຍັງຕົກຢູ່ໃນສະພາບທຸກຍາກ ແລະ ດ້ອຍພັດທະນາ, ຖັນແຖວພະນັກງານຂອງລັດຜູ້ຢູ່ໃກ້ກັບເງິນມີຢູ່ມີກິນ, ເຫລືອໃຊ້ເຫລືອຈ່າຍ. ສ່ວນຜູ້ຢູ່ໄກກັບເງິນຍັງຕົກຢູ່ໃນຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຂາດເຂີນ. ນີ້ຄືຕົວຊີ້ວັດຕົວຈິງໃນສັງຄົມລາວທີ່ພວມມີການແກ້ງແຍ່ງແຂ່ງຂັນກັນໃນການປະກອບອາຊີບທີ່ມີການຫລຸດໂຕນກັນ.
ເພື່ອແກ້ໄຂສະພາບຄ່ານິຍົມດັ່ງກ່າວ ພວກເຮົາຕ້ອງເຮັດແນວໃດ ? ໃນແນວທາງຂອງພັກ ແລະ ລັດຖະບານເຮົາກໍມີບັນດາມະຕິຕ່າງໆກໍໄດ້ເວົ້າມາຫລາຍແລ້ວເຊັ່ນວ່າ: ການປະຢັດ, ອົງກອນກວດກາພັກ-ລັດເລັ່ງປາບການສໍ້ລາດບັງຫລວງ ນັບທັງດຳເນີນການສືບສວນ-ສອບສວນຜູ້ກະທຳຜິດມາລົງໂທດ, ເລັ່ງສົ່ງເສີມການຜະລິດໃຫ້ເຕີບໃຫຍ່ເຂັ້ມແຂງ, ກຳຈັດຂັ້ນຂອດການບໍລິຫານວຽກໃຫ້ໂປ່ງໃສ ແລະ ໃຊ້ມາດຕະການທາງອາຍາ, ທາງແພ່ງຕໍ່ຜູ້ກະທຳຜິດ ແຕ່ກໍເຫັນວ່າຍັງຕິດອັນດັບແຖວໜ້າຄວາມບໍ່ໂປ່ງໃສໃນພາກພື້ນ ແລະ ສາກົນຢູ່.
ເຖິງຢ່າງໃດກໍດີ, ອີກສິ່ງໜຶ່ງທີ່ພວກເຮົາຄວນຄິດ ແລະ ພ້ອມກັນແກ້ ນັ້ນຄືການປັບຄ່ານິຍົມດ້ວຍການດັດສົມຄຸນຄ່າຂອງງານ ແລະ ຄຸນຄ່າຂອງເງິນໃຫ້ສົມດູນກັນ ເປັນຕົ້ນອາຊີບໃດທີ່ປະເທດບ້ານເມືອງພວມຕ້ອງການຄວນລົງທຶນ ແລະ ສົ່ງເສີມຢ່າງຈິງຈັງ, ໄປພ້ອມກັນນັ້ນ ການໃຊ້ມາດຕະການທາງກົດໝາຍຕໍ່ບຸກຄົນ ແລະ ຂະແໜງການເສດຖະກິດນັ້ນຕ້ອງຮັດກຸມ, ເດັດຂາດພະຍາດເຫີ່ ຈຶ່ງຫລຸດຜ່ອນການສໍ້ລາດບັງຫລວງ ແລະ ເຂັດຫລາບໄປໄດ້.
