ສະຫລຸບເຫດການຮອບໂລກປີ 2020
ລອງມາທົບທວນເຫດການຕ່າງໆ ໃນປີ 2020 ວ່າໃນໄລຍະ 1 ປີຜ່ານມາມີເຫດການຫຍັງທີ່ໜ້າສົນໃຈ.
- ໄຟໄໝ້ປ່າອົດສະຕຣາລີ
ເປີດຕົວປີ 2020 ມາຢ່າງຮ້ອນແຮງດ້ວຍສະຖານະການໄຟໄໝ້ປ່າອົດສະຕຣາລີທີ່ແກ່ຍາວມາແຕ່ປີ 2019 ເຊິ່ງເຜົາໄໝ້ເນື້ອທີ່ປະມານ 26 ລ້ານເອເຄີ, ທຳລາຍອາຄານບ້ານເຮືອນ 5 ພັນກວ່າແຫ່ງ, ສັດປ່າເສຍຊີວິດກວ່າພັນລ້ານໂຕ ແລະ ຂ້າຊີວິດປະຊາຊົນໄປເຖິງ 28 ຊີວິດ ໂດຍໜ່ວຍງານມອດໄຟໃນລັດນິວເຊົາເວລພິຈາລະນວ່າເປັນລະດູໄຟໄໝ້ປ່າຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດໃນຄວາມຊົງຈຳເລີຍ.
- ຂໍ້ຂັດແຍ່ງອີຣານ-ອາເມລິກາ
ອາເມລິກາປະຕິບັດການໂຈມຕີທາງອາກາດຂ້າຊີວິດນາຍພົນ ກໍເຊມ ໂຊເລມານີ ຜູ້ບັນຊາການກອງກຳລັງໂກດແຫ່ງກອງກຳລັງພິທັກປະຕິວັດອິດສະລາມຂອງອີຣານ ແລະ ມືຂວາຄົນສຳຄັນຂອງ ອາຍະຕຸນລໍ ຄໍເມເນອີ ຜູ້ນຳສູງສຸດອີຣານ ລວມທັງ ອະບູ ມະດີ ອັລມຸຮັນດິສ ຮອງຜູ້ບັນຊາການກອງກຳລັງລະດົມພົນປະຊາຊົນ ກອງກຳລັງຕິດອາວຸດອີຣັກ ເຊິ່ງມີຄວາມໃກ້ຊິດກັບອີຣານ ໂດຍການປ່ອຍລູກສອນໄຟຫລາຍລູກ ເຊິ່ງສັງຫານປະຊາຊົນໄປ 10 ຄົນ.
- Black Lives Matter
ການປະທ້ວງເພື່ອຄວາມເທົ່າທຽມຂອງຄົນຜິວສີທີ່ເກີດຂຶ້ນຫລັງ ຈອດ ຟອຍ ຊາວຜິວສີຄົນໜຶ່ງຖືກຕຳຫລວດອາເມລິກາສັງຫານຢ່າງໂຫດຫ້ຽມລະຫວ່າງການຈັບກຸມ ໂດຍການປະທ້ວງດັ່ງກ່າວເລີ່ມຕົ້ນໃນລັດມິນນິໂຊຕາ ກ່ອນຈະຂະຫຍາຍໄປທົ່ວອາເມລິກາ ແລະ ທົ່ວໂລກໃນເວລາບໍ່ດົນ ເຊິ່ງນຳໄປສູ່ເຫດການປະທະລະຫວ່າງກຸ່ມຜູ້ປະທ້ວງ ແລະ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຕຳຫລວດຫລາຍຄັ້ງ.
- ເຫດລະເບີດເບຣຸດ
ເຫດການລະເບີດຂອງແອມໂມເນຍໄນເຕຣດປະມານ 2.750 ໂຕນ ທີ່ຖືກຖິ້ມໄວ້ໃນທ່າເຮືອເບຣຸດ ໂດຍບໍ່ມີມາດຕະການດ້ານຄວາມປອດໄພມາ 6 ປີ ສົ່ງຜົນໃຫ້ມີຜູ້ເສຍຊີວິດ 204 ຄົນ, ບາດເຈັບ 7.500 ກວ່າຄົນ ແລະ ຜູ້ສູນຫາຍອີກຈຳນວນຫລາຍ ລວມທັງຍັງມີປະຊາຊົນ 300.000 ກວ່າຄົນຕ້ອງກາຍເປັນຜູ້ບໍ່ມີບ່ອນຢູ່ອາໄສ ແລະ ເກີດເຫດການປະທ້ວງຮຸນແຮງຈາກປະຊາຊົນທີ່ບໍ່ພໍໃຈໃນການຂາດຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງລັດຖະບານ ສົ່ງຜົນໃຫ້ທ້າຍທີ່ສຸດຄະນະລັດຖະບານ ພ້ອມດ້ວຍທ່ານ ຮັສຊັນ ດິອັບ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີຂອງເລບານອນ ປະກາດລາອອກຈາກຕຳແໜ່ງ ເນື່ອງຈາກຄວາມກົດດັນທີ່ທະວີຄວາມຮຸນແຮງຂຶ້ນ.
- ກົດໝາຍຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງຊາດຮົງກົງ
ຫລືຊື່ຢ່າງເປັນທາງການວ່າ: ກົດໝາຍສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນຈີນວ່າດ້ວຍການຮັກສາຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງຊາດໃນເຂດປົກຄອງພິເສດຮົງກົງ ເຊິ່ງອອກແບບມາເພື່ອຄຸ້ມຄອງການແຊກແຊງກິດຈະການດິນແດນຂອງຮົງກົງ ແລະ ຖືກນຳມາໃຊ້ດຳເນີນຄະດີຕໍ່ຜູ້ປະທ້ວງຊາວຮົງກົງຢ່າງກວ້າງຂວາງໃນເວລາຕໍ່ມາ ນຳໄປສູ່ການຈັບກຸມຜູ້ປະທ້ວງຫລາຍຄົນ ລວມທັງ ໂຈຊົວ ຫວ່ອງ ແກນນຳເຍົາວະຊົນຊື່ດັງ ແລະ ສົ່ງຜົນໃຫ້ຜູ້ປະທ້ວງຮົງກົງຈຳນວນຫລາຍຕ້ອງຂໍລີ້ໄພໄປຕ່າງປະເທດ.
- ສົງຄາມນາກໍໂນ-ຄາຣາບັກ
ຄວາມຂັດແຍ່ງລະຫວ່າງອາເຊີໄບຈານ ແລະ ອາເມເນຍໃນພື້ນທີ່ນາກໍໂນ-ຄາຣາບັກ ເຊິ່ງເປັນການຕໍ່ສູ້ຮຸນແຮງທີ່ສຸດໃນຮອບຫລາຍປີ ເຊິ່ງສ້າງຄວາມເສຍຫາຍເປັນວົງກວ້າງ ແລະ ຂ້າຊີວິດປະຊາຊົນໄປຫລາຍພັນຄົນ ລວມທັງສົ່ງຜົນໃຫ້ມີຜູ້ອົບພະຍົບຫລາຍກວ່າ 7 ໝື່ນຄົນ ໂດຍຫລ້າສຸດທັງສອງໄດ້ຮ່ວມລົງນາມໃນຂໍ້ຕົກລົງຢຸດຍິງທີ່ມີປະເທດຣັດເຊຍເປັນຄົນກາງ.
- ໂລກມຸດສະລິມຕໍ່ຕ້ານຝຣັ່ງ
ເລີ່ມຕົ້ນມາຈາກການທີ່ຄູຊາວຝຣັ່ງຖືກຂ້າຕັດຄໍຫລັງນຳເອົາຮູບກາຕູນສາສະດາມູຮຳໝັດມາປະກອບໃສ່ການຮຽນ-ການສອນ ໂດຍປະທານາທິບໍດີ ແອມມານູເອລ ມາຄຣົງ ຂອງຝຣັ່ງເອີ້ນວ່າເປັນການລົງມືຂອງກຸ່ມກໍ່ການຮ້າຍມຸດສະລິມ ແລະ ຈະປາບປາມກຸ່ມມຸດສະລິມຫົວຮຸນແຮງຢູ່ຝຣັ່ງ ສົ່ງຜົນໃຫ້ປະເທດມຸດສະລິມຫລາຍປະເທດບໍ່ພໍໃຈ ແລະ ຈັບມືກັນປະນາມຝຣັ່ງ ກໍລະນີດູໝິ່ນສາສະໜາ ເຖິງຂັ້ນອອກມາດຕະການຂວ້ຳບາດຝຣັ່ງ ແລະ ໄລ່ໃຫ້ໄປກວດສຸຂະພາບຈິດ.
- ຂໍ້ຕົກລົງຫຸ້ນສ່ວນທາງເສດຖະກິດລະດັບພາກພື້ນ
ປະເທດກຸ່ມອາຊີ-ປາຊີຟິກ 15 ປະເທດ ປະກອບມີປະເທດອາຊຽນທັງ 10 ປະເທດ ແລະ ຈີນ, ຍີ່ປຸ່ນ, ສ.ເກົາຫລີ, ອົດສະຕຣາລີ ແລະ ນິວຊີແລນ ລົງນາມໃນຂໍ້ຕົກລົງຫຸ້ນສ່ວນທາງເສດຖະກິດລະດັບພາກພື້ນ ຫລື ອາເຊັບ (Regional Comprehensive Economic Partnership: RCEP) ຫລັງເຈລະຈາມາຍາວນານເຖິງ 8 ປີ ເຊິ່ງຈະກາຍເປັນເຂດການຄ້າເສລີໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນໂລກ.
- ພາລະກິດນອກໂລກ
ຫລາຍປະເທດມຸ່ງໜ້າປະຕິບັດພາລະກິດນອກໂລກຊະນິດທີ່ວ່າບໍ່ມີໃຜຍອມໃຜ ບໍ່ວ່າຈະເປັນຍານອະວະກາດໂອໄຊຣິສ-ເຣັກ ຂອງນາຊາປະສົບຜົນສຳເລັດໃນການເກັບຕົວຢ່າງຢູ່ “ດາວເຄາະນ້ອຍເບັນນູ” ເຊິ່ງຈະຖືກສົ່ງກັບມາໂລກໃນປີ 2023 ແລະ ນາຊາຍັງຢືນຢັນການຄົ້ນພົບໂມເລກຸນນ້ຳໃນດວງຈັນ ລວມທັງຮ່ວມມືກັບ Spacex ໃນປະຕິບັດການສົ່ງນັກບິນອະວະກາດເພື່ອໄປສະຖານີອະວະກາດນາໆຊາດ. ນອກຈາກນີ້ ຍັງມີປະເທດຈີນທີ່ສາມາດເກັບຕົວຢ່າງດວງຈັນມາສຶກສາໄດ້ສຳເລັດ.
- ເລືອກຕັ້ງອາເມລິກາ 2020
ການເລືອກຕັ້ງປະທານາທິບໍດີອາເມລິກາເກີດຂຶ້ນໃນວັນທີ 3 ພະຈິກ ມີຜູ້ເຂົ້າຊີງຕຳແໜ່ງຄືທ່ານ ໂດນັລ ທຣຳ ແລະ ທ່ານ ໂຈ ໄບເດນ ທ່າມກາງການປະຊັນກັນຢ່າງດຸເດືອດດ້ວຍນະໂຍບາຍຄົນລະຂົ້ວ ລວມທັງໂຕ້ວາທີແບບດຸເດືອດ ກ່ອນທ່ານ ທຣຳ ຈະອອກມາປະກາດວ່າຕົນເອງ ແລະ ແມ່ຍິງໝາຍເລກໜຶ່ງຕິດເຊື້ອໄວຣັສໂຄໂຣນາໃນຊ່ວງກ່ອນການເລືອກຕັ້ງ ເຮັດໃຫ້ຄະແນນຄວາມເຊື່ອໝັ້ນຫລຸດລົງຫລາຍ ສຸດທ້າຍອາເມລິກາໄດ້ຜູ້ນຳຄົນໃໝ່ເປັນທ່ານ ໂຈ ໄບເດນ ແລະ ມີກຳນົດເຂົ້າຮັບຕຳແໜ່ງໃນວັນທີ 20 ມັງກອນ ໂດຍຫລາຍຄົນເບິ່ງວ່າການພົວພັນລະຫວ່າງ ອາເມລິກາ ແລະ ຈີນ ຈະເປັນແນວໃດຕໍ່ໄປຫລັງບໍ່ຄ່ອຍດີໃນສະໄໝປະທານາທິບໍດີ ທຣຳ ລວມທັງ ໄບເດນ ຈະນຳພາອາເມລິກາກັບເຂົ້າຂໍ້ຕົກລົງປາຣີສທີ່ ທຣຳ ໄດ້ຖອນຕົວອອກໄປ ຫລື ບໍ່.
- COVID-19
ບັນຫາເດັ່ນທີ່ສຸດຂອງປີນີ້ຄືການແຜ່ລະບາດຂອງໄວຣັສໂຄໂຣນາ ເຊິ່ງມີການຢືນຢັນຄັ້ງທຳອິດໃນເມືອງອູ່ຮັ່ນ ນັບແຕ່ເດືອນທັນວາປີຜ່ານມາ ກ່ອນຈະກະຈາຍໄປທົ່ວໂລກ ສົ່ງຜົນໃຫ້ເສດຖະກິດ ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວຊຸດໂຊມຫລາຍ ໂດຍຫລາຍປະເທດຕ້ອງອອກມາດຕະການເພື່ອປ້ອງກັນ ແລະ ຄວບຄຸມພະຍາດເຊັ່ນ: ການລັອກດາວ, ປິດປະເທດ, ການໃສ່ຜ້າປິດປາກ-ດັງຕະຫລອດເວລາ ແລະ ການເວັ້ນໄລຍະຫ່າງທາງສັງຄົມ ເຮັດໃຫ້ເກີດປາກົດການທີ່ເອີ້ນວ່າ: “ນິວນໍມໍ”.
ນອກຈາກນີ້ ຍັງເຮັດໃຫ້ເກີດກະແສຕໍ່ຕ້ານຢ່າງຮຸນແຮງຕໍ່ປະເທດທີ່ມີອັດຕາການແຜ່ລະບາດຂອງພະຍາດສູງເຊັ່ນ: ການຫ້າມເຂົ້າຂອງປະເທດຈີນຂອງນາໆປະເທດໃນຊ່ວງຕົ້ນປີ ເນື່ອງຈາກເຊື່ອວ່າເປັນຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງໄວຣັສ.
ຜູ້ນຳປະເທດ ແລະ ຄົນສຳຄັນຫລາຍຄົນຈາກທົ່ວໂລກຕິດເຊື້ອກັນຈຳນວນຫລາຍເຊັ່ນ: ເຈົ້າຟ້າຊາຍຊາລ, ເຈົ້າຊາຍແຫ່ງເວລ, ເຈົ້າຊາຍວິລລຽມ ດາຍຸກແຫ່ງເຄມບຣິດ, ທ່ານ ບໍຣິສ ຈອນສັນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີອັງກິດ, ທ່ານ ໂດນັລ ທຣຳ ປະທານາທິບໍດີອາເມລິກາ ພ້ອມດ້ວຍແມ່ຍິງໝາຍເລກໜຶ່ງ ແລະ ທ່ານ ເອມມານູເອລ ມາຄຣົງ ປະທານາທິບໍດີຝຣັ່ງ.
ໂດຍທີມແພດ ແລະ ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານສາທາລະນະສຸກຈາກທົ່ວໂລກເລັ່ງຫາແນວທາງການປິ່ນປົວ ລວມທັງການຜະລິດວັກຊີນ ໂດຍປັດຈຸບັນຫລາຍປະເທດໄດ້ອະນຸມັດໃຊ້ວັກຊີນໃນປະເທດຮຽບຮ້ອຍແລ້ວ.
ແຕ່ຫລ້າສຸດມີການພົບໄວຣັສໂຄໂຣນາສາຍພັນໃໝ່ ເຊິ່ງມີປະສິດທິພາບໃນການແຜ່ລະບາດສູງຂຶ້ນໃນຫລາຍປະເທດທົ່ວໂລກ ເຊິ່ງເປັນບັນຫາໜັກທີ່ຕ້ອງຜະເຊີນຕໍ່ໄປໃນປີ 2021.
